جنبه‌های مختلف مزایای حقوق و دستمزد

مبالغی که به غیر از حقوق اصلی به کارگران پرداخت می‌شود در زمره مزایا محسوب شده و از نظر استمرار در پرداخت به مزایای مستمر و غیرمستمر و از نظر نوع پرداخت به نقدی و غیرنقدی و از نظر نوع شغل به دو نوع به تبع‌شغل و به تبع‌شاغل تقسیم می‌شود.

لازم به ذکر است که مزایای رفاهی و انگیزشی از قبیل کمک هزینه‌مسکن، خواروبار، کمک عائله‌مندی، پاداش افزایش تولید و سود‌سالانه جزء مزد ثابت و مزد مبنا محاسبه نمی شود و به همین دلیل در محاسبه مواردی مثل سنوات‌خدمت و یا افزایش‌حقوق به مزد ثابت اضافه نمی‌شوند.

تقسیم بندی مزایا از نظر نوع شغل در پرداخت:

◂مزایای به تبع شغل: مزایایی که به دلیل نوع و ماهیت شغل به کارگران پرداخت می شود. مانند حق مسئولیت، حق سرپرستی، حق جذب و… .

◂مزایای به تبع شاغل: مزایایی که به همه کارگران فارغ از نوع شغل پرداخت می گردد. مانند حق مسکن، عیدی و … .

تقسیم بندی مزایا از نظر استمرار در پرداخت:

مبنای تقسیم‌بندی در این مورد استمرار در پرداخت مزایا می باشد. با درنظر گرفتن این موضوع، مزایا به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود.

◂ مزایای مستمر: مشتمل بر مواردی هستند که در چندین ماه متوالی همراه با حقوق اصلی به کارگران پرداخت می شود و معمولاً در حکم حقوق افراد نیز ذکر می شوند. مانند حق اولاد ـ حق مسکن ـ حق اياب و ذهاب ـ فوق‌العاده‌ هاى بدى آب و هوا –  محروميت از تسهيلات زندگى ـ محل خدمت ـ اشتغال خارج از مرکز ـ  شرايط محيط کار ـ نوبت کارى ـ کشيک ـ جذب.

◂مزایای غیر مستمر: مشتمل بر مواردی هستند که روال پرداخت ثابتی ندارند و ممکن است هر چند ماه یکبار به کارگران پرداخت شود. مانند اضافه کار – پاداش انجام کار- عیدی- پاداش آخر‌سال – هزینه تهیه لباس – هزینه های‌پرداختی بابت درمان‌ و معالجه- بهره‌وری- خسارت اخراج – فوق‌العاده‌مسافرت مربوط به شغل – بازخرید خدمت – بازخرید مرخصی.

تقسیم بندی مزایا از نظر نوع پرداخت:

مبنای تقسیم بندی در این مورد نوع پرداخت مزایا می باشد. با در نظر گرفتن این موضوع، مزایا به شرح زیر تقسیم بندی می شود:

◂ مزایای نقدی: مزایایی هستند که به صورت نقد به افراد پرداخت می گردد و یا به حساب آنان واریز می شود، این مزایا شامل کلیه مزایا از قبیل حق اولاد، حق ماموریت، طلب مرخصی و به طور کل شامل همه مزایا به جز مزایای غیر نقدی می باشند.

◂ مزایای غیرنقدی: مزایایی هستند که به صورت غیر نقد به کارگران پرداخت می شود مانند ارزاق تحویلی در مناسبت‌های خاص مانند عید‌نوروز یا ماه‌رمضان، پوشاک، استفاده از مسکن یا خودرو.